གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ནང་ འདྲུད་འཕྲུལ་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་བཏུབ་ག?
འདོན་སྤེལ།: ༢༠༡༡/༠༤/༢༠ རིག་པ།(༡) འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་ཁུངས་ལུ་ བརྡ་དོན་འཕྲུལ་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་ ལས་རིམ་ཚུ་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚད་འཛིན་.
༡ འབྱིན་པའི་རིག་པ།
འདི་ཡང་ ཆུ་འདི་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ཁ་ཐོག་ལུ་ ཚ་གྱང་མར་ཕབ་འབད་དེ་ དུས་ཚོད་གཅིག་མཚུངས་སྦེ་ སླ་བསྲེ་རྐྱབ་སྟེ་ དབྱེ་བ་ཕྱེ་མ་བཅུག་པར་ རྡུལ་རྟེན་གྱི་བཟོ་བཀོད་འདི་ ཆུ་དང་ ཆུ་ལུ་དགའ་མི་ (མར་ཁུ་ལུ་དགའ་མི་) ཚུ་ཨིན་མས། tail. མར་ཁུ་ལུ་ཁ་སྐོང་འབད་བའི་སྐབས་ ཆུ་སླ་བསྲེ་བའི་སྐབས་ ཆུ་གི་མགུ་ཏོ་འདི་ ཆུ་གི་གནས་རིམ་ལུ་ འཐེན་དོ་ཡོདཔ་ད་ ཆུ་ལུ་མ་དགའ་མི་མཇུག་འདི་ མར་ཁུ་གི་གནས་རིམ་ལུ་ འཐེན་ཞིནམ་ལས་ འདི་གིས་ གནས་རིམ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ བརྟན་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་ ངོས་འདྲ་བ་ཅིག་ བཟོ་སྟེ་ གཅིག་ཁར་བསྡོམས་ཏེ་..
འདི་ཡང་ མར་ཁུ་དང་ཆུ་རྐྱངམ་ཅིག་གིས་ བཙོག་པ་མ་བཏོན་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མར་ཁུ་དང་ མར་ཁུ་རྐྱངམ་ཅིག་གིས་ བཙོག་རླུང་དང་ མར་ཁུ་གི་རྫས་སྦྱོར་ཚུ་ བཏོན་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།
ཐོན་སྐྱེད་གཙང་མ་ནང་ བཀོལ་སྤྱོད་འབད་མི་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་པའི་ཁེ་ཕན་ཚུ།
གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཡར་འཕེལ་གཏང་ཡོདཔ།
འདི་ཡང་ དཔེར་ན་ ཐབ་ཚང་ནང་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ནང་ མར་ཁུ་དང་ མར་ཁུ་ཚུ་ བརྡལ་བཤིག་གཏང་ཚུགས། དཔེར་ན་ ཐབ་ཚང་ནང་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ བརྡལ་བཤིག་གཏང་ཚུགས། འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་མར་ཁུ་ཡང་ན་ བཞེས་སྒོའི་མར་ཁུ་བཟུམ་གྱི་ གྱོན་ཆས་ལས་ མར་ཁུ་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ བརྡ་རྟགས་བཏོན་དགོ།
ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡོད་པའི་ བཟོས་པའི་ བརྟན་མེད་གཏན་འཇགས།
འདི་ཡང་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཐབས་ཤེས་ནང་ལུ་ ཆ་ཤས་སོ་སོ་ཚུ་ དབྱེ་བ་ཕྱེ་ནི་ལས་ བཀག་ཆ་འབད་དེ་ ཐོན་སྐྱེད་འདི་ དུས་ཚོད་ཡུན་རིངམོ་སྦེ་ གསོག་འཇོག་འབད་དེ་ཡོད་མི་ ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ དྲོད་ཤུགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ལུ་ གསལ་སྟོན་འབད་དེ་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཐོན་སྐྱེད་འདི་གིས་ ཐོན་སྐྱེད་འདི་ རྟག་བུ་རང་ འབད་ཚུགས་ནི་ཨིནམ་ལས་ ལག་ལེན་འཐབ་བཏུབ་པའི་ གྲུབ་འབྲས་{༣}} ཨིན།
ཁོར་ཡུག་ མཐུན་པའི་གདམ་ཁ།
འདི་ཡང་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་མཐུན་པའི་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ མཁོ་འདོད་སྐྱེད་མི་ ཡར་སེང་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དགོས་མཁོ་ཚུ་ གྲུབ་ཚུགས་ནི་ལུ་ འགན་ཁུར་འབག་ཚུགས་ནི་ཨིནམ་ད་ དེང་སང་གི་ འདྲེ་ཤིང་གི་ མར་ཁུ་བཟུམ་གྱི་ རང་བཞིན་གྱི་ འབྱུང་ཁུངས་ཚུ་ལས་ ཐོབ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དུག་རྫས་, མི་དང་མཐའ་འཁོར་གཉིས་ཆ་རའི་དོན་ལུ་ཉེན་སྲུང་ཡོད་པའི་ཁྱིམ་གཙང་མ་བཟོ་ནིའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་འོས་འབབ་ཅན་བཟོཝ་ཨིན།
འོས་འབབ་ཅན་གྱི་ཚད་གཞི།
ཚ་རིམས་ཀྱི་ལན་འཐབ།
འདི་ཡང་ མི་ཚུ་གིས་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ལུ་ ཉེན་སྲུང་ཡོདཔ་སྦེ་ བརྩི་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ མི་ལ་ལུ་ཅིག་ལུ་ ལ་ལུ་ཅིག་ ཚོར་ཤུགས་ཅན་སྦེ་འོང་ནི་ཨིནམ་ལས་ དམིགས་བསལ་གྱིས་ སོ་ཡ་དང་ ཡང་ན་ འོ་མ་བཟུམ་གྱི་ སྤྱིར་བཏང་གི་ ཚ་རིམས་ཚུ་ལས་ ཐོན་མི་ཚུ་ ཐོན་སྐྱེད་བཟོ་མི་ཚུ་ལུ་ ཁོང་རའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ བཀོད་བཞག་ནི་དང་ ཚ་རིམས་ཀྱི་ བརྡ་དོན་ཚུ་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནི་འདི་ ཁག་ཆེཝ་ཅིག་ཨིན་མས།
མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་གནད་དོན།
དཔེར་ན་ འཕྲུལ་ཆས་ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ རྫས་སྦྱོར་དང་ ཡང་ན་ ཁ་ཐོག་གི་ རྫས་སྦྱོར་ཚུ་དང་ འབྲེལ་བ་འཐབ་སྟེ་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་ ཕན་ནུས་མར་ཕབ་འགྱོ་ནི་དང་ ཡང་ན་ མ་དགོ་པའི་ ཟུར་ཕོག་གི་ ཕན་གནོད་ དཔེར་ན་ ཕོམ་བཏགས་ནི་དང་ བཀོ་བཞག་ནི་ དེ་ལས་ མ་དགོ་པའི་ ཟུར་ཕོག་གི་ ཟུར་ཕོག་ཚུ་ འཐོན་འོང་། བཟོས་བཟོས་.
ཐོན་སྐྱེད་གཙང་མ་ནང་ བསླབ་སྟོན་པ་ཚུ་གི་དཔེ།
ལེ་སིན་
འདི་ཡང་ རང་བཞིན་གྱི་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཐོན་ཁུངས་ཚུ་ལས་ འབྱུང་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ འབྲུ་སྣ་འདི་ རང་བཞིན་གྱི་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཐོན་སྐྱེད་. འདི་ དུག་མེདཔ་དང་ སྐྱེ་ལྡན་གྱི་ བརྡལ་བཤིག་འགྱོ་ཚུགསཔ་ལས་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་ ཐོ་ཕོག་མི་ འདམ་ཁ་རྐྱབ་སྟེ་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ རིགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ ལག་ལེན་འཐབ་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། ཐབ་ཚང་བཀྲུ་བའི་ཆུ་དང་ - དམིགས་ཡུལ་གཙང་མ་དང་ གྱོན་ཆས་བཀྲུ་ཆས་. ཚུ་རྩིས་ཏེ་ ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ཨིན།
པོ་ལི་སོར་བེ།
འདི་ཡང་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཁྱད་ཆོས་དང་ pH གི་གནས་སྟངས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ནང་ ལཱ་འབད་ཚུགས་པའི་ ལྕོགས་གྲུབ་ཚུ་ འཕྲལ་འཕྲལ་རང་ རང་སོའི་གཅེས་སྐྱོང་ནང་ལུ་ ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ ཤམ་པོས་དང་ གཟུགས་ཆུ་བཀྲུ་ནི་ དེ་ལས་ ཁྱིམ་ནང་ལུ་ གཙང་སྦྲ་འབད་ནིའི་ཐོན་སྐྱེད་ {༢} དེ་འབདཝ་ད་ ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ ལ་ལུ་ཅིག་ བཅོས་མའི་དོན་ལུ་ ཚ་གྱང་ལང་སྲིད་ནི་ཨིན་མས། རང་བཞིན་གྱི་ཐབས་ཤེས་མངམ་བཟོ་ནི་གི་དོན་ལུ་ བཅུད་ལེན་པ་ཚུ་དང་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་རང་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན།
རྩོད་དོན་ཞིབ་འཇུག།
འདོན་སྤེལ།: ༢༠༡༡/༠༤/༢༠ རིག་པ།(༡) འབྲུག་ལུ་བཙག་འཐུའི་ དྲི་བ་དྲིས་ལན་འགོ་འདྲེན་འཐབ་སའི་ འདེམས་ཁང་ཅིག་བཙུགས་ཡོདཔ། འདི་ཡང་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་ མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོད་པའི་སྐབས་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ཐབས་ལམ་ཚུ་ ཕན་ནུས་ཅན་སྦེ་ གཙང་སྦྲ་འབད་ཚུགས་པའི་ ལྕོགས་གྲུབ་ཡོད་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ བསམ་འཆར་ལེགས་ཤོམ་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན།
མཇུག༌དོན
མཇུག་བསྡུའི་ནང་ བཙོག་པ་གི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ ནུས་ཤུགས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་དང་ བཟོ་རྣམ་བརྟན་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ནི་ དེ་ལས་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་མཐུན་པའི་ གདམ་ཁ་ཚུ་ ཡར་དྲག་བཏང་ནི་ལ་སོགས་པའི་ ཁེ་ཕན་ཚུ་ ལེ་ཤ་ཅིག་རང་ བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བཟོ་གྲྭ་{2}} ཞིབ་འཚོལ་དང་གོང་འཕེལ་འགྱོ་བའི་བསྒང་ལས་ ང་བཅས་ཀྱིས་ ཐོན་སྐྱེད་གཙང་མ་བཟོ་ནི་གི་ནང་ལུ་ གསར་གཏོད་དང་ ཕན་ནུས་ཅན་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་ཚུགས་པའི་རེ་བ་བསྐྱེད་ཚུགས།
འདོན་སྤེལ།: ༢༠༡༠/༠༣/༠༣ རིག་པ།(༠) འདི་ཡང་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱི་ འགོ་དཔོན་ཚུ་ལུ་ བརྡ་འཕྲིན་ཅིག་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན། མི་རབས་གཙང་མའི་ཐོན་རྫས་{3}}{{0} བདེན་ཁུངས་སད་ཕགས་དཕག
ཁྱོད་ཀྱི་ འདྲེས་སྦྱོར་འབད་མི་གི་དགོས་མཁོ་ཚུ་ གྲོས་བསྟུན་འབད་དེ་ མཁོ་སྒྲུབ་ཀྱི་གྲོས་བསྟུན་འགོ་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ ང་བཅས་ལུ་ འབྲེལ་བ་འཐབ་གནང་། ང་བཅས་ཀྱིས་ ཁྱོད་དང་གཅིག་ཁར་ ལཱ་འབད་ནི་ལུ་ རེ་བ་བསྐྱེདཔ་ཨིན།
གཞི་བསྟུན་ཚུ།
- McClements, D{0}} J{1}} (༢༠༡༥){3}} ཟས་རིགས་མཉམ་སྦྱོར།: གཞི་རྩ། ལག་ལེན། (༢ པའི་ཨེ་ཌི་{༥}}). སི་ཨར་སི་ གསར་ཤོག་.
- Rosen, M{0}} J{1}}, & Kunjappu, J{2}} T{3}} (2012). ཕྱིའི་དང་ཕན་ཚུན་གྱི་དབྱེ་བ། (4th ed{7}}){8}} ཝི་ལི་{9}}
- Schramm, L{0}} L{1}} (2000). བསླབ་བྱའི་གཞི་རྩའི་ དང་ སུ་པེན་ཤཱན་: གཞི་རྩའི་ དང་ ལག་ལེན།{4}} ཝི་ལི་ - VCH{6}}